1. Stosowanie e-papierosów może być skuteczniejszą metodą rzucania palenia papierosów niż nikotynowa terapia zastępcza
W badaniu z randomizacją opublikowanym w czasopiśmie The New England Journal of Medicine sprawdzono, jaka jest skuteczność e-papierosów w rzucaniu palenia tradycyjnych papierosów. W tym celu ponad 800 palaczy papierosów przydzielono do dwóch grup. Pierwsza otrzymała pakiet startowy składający się z e-papierosa i jednego pojemnika z płynem nikotynowym, a druga - na trzy miesiące wybraną nikotynową terapię zastępczą. Obie grupy po wykorzystaniu zamienników papierosów zapewnionych w ramach badania mogły kontynuować rozpoczętą metodę leczenia uzależnienie tytoniowego we własnym zakresie. Dodatkowo obie grupy przez co najmniej miesiąc brały udział w cotygodniowej terapii behawioralnej. Po rocznej obserwacji okazało się, że w grupie stosująca e-papierosy tradycyjne papierosy przestało palić 18% osób, a w grupie stosującej nikotynową terapię zastępczą - 10%. W grupie stosującej e-papierosy po roku 80% badanych nadal je stosowało, a w drugiej grupie zaledwie 9% osób nadal stosowało nikotynową terapię zastępczą. Działania niepożądane, takie jak podrażnienie gardła i jamy ustnej, częściej występowały w grupie stosującej e-papierosy (odpowiednio 65% i 51%), natomiast w grupie z nikotynową terapią zastępczą nieco częściej występowały nudności (odpowiednio 35% i 31%). Naukowcy podkreślają, że w związku ze wzrostem liczby młodych ludzi stosujących e-papierosy oraz nieznajomością ich długoterminowych niepożądanych działań, należy je używać z dużą ostrożnością.
www.nejm.org
2. Czy chorzy ze świeżo rozpoznanym nowotworem powinni być rutynowo badani pod kątem wirusowego zapalenia wątroby?
Rutynowe badanie osób ze świeżo rozpoznanym nowotworem na obecność wirusowego zapalenia wątroby typu B i C oraz HIV nie jest zalecane przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego. W wieloośrodkowym, prospektywnym, kohortowym badaniu opublikowanym w JAMA Oncology przeanalizowano częstość występowania wirusowego zapalenia wątroby typu B i C (WZW B i WZW C) oraz wirusa HIV u osób ze świeżo rozpoznanym nowotworem. W tym celu przebadano ponad 3 tysiące osób o medianie wieku 60 lat na obecność wyżej wymienionych zakażeń. W przebadanej grupie 6,5% chorych przebyło wcześniej infekcję WZW typu B, 0,6% miało przewlekłe WZW typu B, 2,4% WZW typu C i 1,1% HIV. Podczas badania u 8 pacjentów rozpoznano przewlekłe WZW typu B, u 22 WZW typu C oraz u 2 HIV. Pozostali chorzy wiedzieli wcześniej o swojej chorobie.
Badacze podkreślają, że duża część osób ze świeżo rozpoznanym nowotworem nie była świadoma zakażenia wirusami WZW typu B i C. W związku z tym wydaje się, że rutynowe badanie wszystkich pacjentów ze świeżo rozpoznanym nowotworem pozwoliłoby zapobiegać wątrobowym powikłaniom oraz reaktywacji wirusa pod wpływem chemioterapii u osób z utajonym zakażeniem. Jednocześnie badacze sugerują, że mała liczba osób zakażonych wirusem HIV nie daje podstaw do jego rutynowego oznaczania u chorych ze świeżo rozpoznanym nowotworem.
jamanetwork.com
3. Młode kobiety po leczeniu onkologicznym z powodu raka piersi mają wyższe ryzyko migotania przedsionków
Systemowe leczenie raka piersi może powodować kardiotoksyczność i zwiększać ryzyko niewydolności mięśnia sercowego. Duńscy naukowcy postanowili sprawdzić wpływ przebytego leczenia onkologicznego z powodu raka piersi na ryzyko wystąpienia migotania przedsionków. W tym celu przeanalizowano dane ponad 74 tysięcy kobiet z duńskiego rejestru nowotworów, u których w latach 1998-2015 rozpoznano raka piersi, i porównano je z 222 tysiącami kobiet z populacji ogólnej. Wykazano, że u kobiet przed 60. rokiem życia ryzyko migotania przedsionków związane z leczeniem raka piersi było wyższe zarówno w ciągu 6 miesięcy od zakończenia leczenia (HR 2,1), jak i pomiędzy 6. miesiącem a 3. rokiem od zakończenia leczenia (HR 1,8). Dla kobiet po 60. roku życia ryzyko w ciągu pierwszych 6 miesięcy było takie samo jak dla populacji ogólnej, a pomiędzy 6 miesiącem a 3 rokiem nieznacznie podwyższone (HR 1,14). Badacze podkreślają, że różnica w występowaniu migotania przedsionków po leczeniu onkologicznym zależnie od wieku chorych może być związana z niejednokrotnie bardziej intensywnym leczeniem młodszych w porównaniu ze starszymi kobietami, a co za tym idzie - bardziej nasilonymi działaniami niepożądanymi leczenia.
www.heartrhythmjournal.com
4. Rośnie liczba zachorowań na nowotwory związane z otyłością wśród młodych dorosłych
W badaniu opublikowanym w The Lancet Public Health przeanalizowano u dorosłych osób w wieku 25-84 lat częstość występowania 30 rodzajów nowotworów, w tym 12 uważanych za zależne od otyłości. Pod uwagę wzięto ponad 14,5 miliona nowotworów rozpoznanych w Stanach Zjednoczonych w latach 1995-2014. Zauważono, że w populacji dorosłych w wieku 25-49 lat wzrosła liczba zachorowań na 6 z 12 nowotworów uważanych za zależne od otyłości: szpiczaka mnogiego, raka jelita grubego, trzonu macicy, trzustki, nerki oraz pęcherzyka żółciowego. Dla pozostałych nowotworów, poza białaczkami i rakiem żołądka, nie zauważono podobnego wzrostu. Wśród młodych dorosłych odnotowano natomiast spadek zachorowalności na nowotwory związane z paleniem papierosów i zakażeniem wirusem HIV.
Naukowcy podkreślają, że wzrostu liczby zachorowań na nowotwory zakwalifikowane jako zależne od otyłości nie można wiązać tylko z epidemią otyłości, gdyż zależą one również od wielu innych czynników. Podkreślają również, że dla pozostałych 6 nowotworów zależnych od otyłości (rak piersi, przełyku, wpustu żołądka, wątroby i wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, jajnika i tarczycy) nie zauważono wzrostu liczby zachorowań.
www.thelancet.com
5. Rzeczowe informowanie o szczepieniach ma większą skuteczności niż ponaglanie do ich wykonywania.
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Pediatrics sprawdzono, jaki wpływ na podejmowanie przez rodziców decyzji dotyczących szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV, wirus powodujący raka szyjki macicy) ma sposób udzielania informacji dotyczących szczepienia. W tym celu przygotowano filmy zawierające wypowiedzi pediatrów na temat siedmiu najczęściej zadawanych pytań dotyczących szczenienia przeciwko HPV, m.in. kiedy szczepić dziecko, czy szczepienie jest bezpieczne i jakie są jego działania niepożądane czy przed jakimi chorobami chroni szczepienie. Następnie rodzicom ponad tysiąca dzieci w Stanach Zjednoczonych w wieku od 9 do 17 lat nieszczepionych na HPV lub tylko po jednej dawce szczepionki pokazano cztery filmy na jeden losowo wybrany temat. Rodzice oceniali w skali od 1 do 4 na ile obejrzany film przekonał ich do szczepienia dziecka. Wykazano, że rodzice byli bardziej przekonani do szczepień po obejrzeniu filmów odwołujących się do braku wiedzy oraz zawierających informacje dotyczącą profilaktyki zachorowania na raka szyjki macicy. Dodatkowo lepiej oceniane były dłuższe materiały video oraz takie, które wymagały również czytania. Rodzice byli najmniej zmotywowani do szczepień, po obejrzeniu filmów, w których na pierwszym miejscu podkreślano konieczność i pilność szczepień.
pediatrics.aappublications.org
6. W ciągu minionych 30 lat w samym USA udało się zapobiec pół miliona zgonom z powodu raka piersi
W czasopiśmie Cancer opublikowano badanie, w którym oszacowano liczbę unikniętych zgonów z powodu raka piersi dzięki upowszechnieniu mammografii i poprawie metod leczenia. Analizie poddano dane pochodzące z bazy SEER (National Cancer Institute’s Surveillance, Epidemiology and End Results) - wskaźniki umieralności z powodu raka piersi wśród kobiet w wieku 40 - 84 lat oraz dane populacyjne z ostatnich 30 lat. Wskaźniki umieralności z powodu raka piersi w latach 1975-1990 rosły o 0,4%/rok, natomiast w kolejnych latach, aż do 2015 roku, spadały o 1,8 do 3,4%/rocznie. Obserwowany spadek przypisuje się skriningowi mammograficznemu oraz większej skuteczności leczenia, przy czym trudno określić, w jakim stopniu oba te czynniki i odpowiadają za zmniejszenie umieralności. Według szacunków od 1989 roku uniknięto od 384 do 614 tys. zgonów spowodowanych rakiem piersi. W samym 2018 roku było to 27 do 45 tys. W latach 2012, 2015 i 2018 spadek umieralności wahał się pomiędzy 38,6% a 58,3%.
onlinelibrary.wiley.com
7. Solaria odpowiadają za rozwój 5-8% nowotworów skóry (w tym czerniaków)
Kanadyjscy badacze postanowili przyjrzeć się, ilu nowotworom skóry można by zapobiec poprzez zaprzestanie używania solariów. Według ich metaanalizy korzystanie z solarium zwiększa względne ryzyko rozwoju czerniaka o 38%, raka podstawnokomórkowego o 39% oraz raka płaskonabłonkowego o 49%. W Kanadzie w 2015 roku około 7% czerniaków, 5,2% raków podstawnokomórkowych oraz 7,5% raków płaskonabłonkowych rozwinęło się u osób, które co najmniej raz skorzystały z solarium.
www.sciencedirect.com
8. Samokontrola siły ucisku piersi podczas mammografii nie powoduje pogorszenia jakości badania
Jednym z powodów niezgłaszania się kobiet na mammografię jest ból i dyskomfort podczas jej wykonywania. W trakcie badania, aby zoptymalizować obraz radiologiczny, pierś poddaje się uciskowi mającemu maksymalnie spłaszczyć tkankę gruczołową. Zastosowanie zbyt małej siły może spowodować nałożenie się warstw zdrowej tkanki w obraz sugerujący zmiany nowotworowe (co pociąga za sobą niepotrzebną dalszą diagnostykę i stres chorej) lub przeoczenie nowotworu pośród prawidłowej tkanki gruczołowej. W niedawno opublikowanym badaniu z randomizacją 548 kobiet podzielono na dwie grupy: w pierwszej mammografię wykonywał technik w tradycyjny sposób, w drugiej chore mogły samodzielnie regulować siłę nacisku na pierś. Chore, mając wpływ na siłę ucisku, używały przeciętnie większej siły niż technik, odczuwając jednocześnie mniejszy ból i dyskomfort. Grubość piersi nie różniła się o więcej niż o 3 mm w stosunku do standardowo wykonanej mammografii. Nie wykazano również różnic w jakości obrazów mammograficznych ani liczbie zlecanych dodatkowych badań diagnostycznych.
jamanetwork.com
9. Niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) poprawiają przeżycie chorych na nowotwory rejonu głowy i szyi
Niesterydowe leki przeciwzapalne (m.in. popularny kwas acetylosalicylowy - aspiryna) działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Ich ochronne działanie w odniesieniu do rozwoju nowotworów, w tym raka płuca, jelita grubego czy jajnika, udowodniono w licznych badaniach klinicznych. Cytowane badanie oceniało efekt stosowania NLPZ u chorych na nowotwory rejonu głowy i szyi. Bazując na wcześniejszych doniesieniach zakładano poprawę wyników leczenia u chorych z mutacją w obrębie genu PIK3CA, którzy stosowali NLPZ co najmniej dwa razy w tygodniu przez ponad sześć miesięcy. Występowanie mutacji genu PIK3CA wiąże się z gorszymi wynikami leczenia chorych na nowotwory rejonu głowy i szyi. W przeprowadzonym badaniu odsetek przeżyć pięcioletnich u chorych z mutacją wyniósł 78% wśród osób stosujących NLPZ i 45% w grupie kontrolnej. Procent pięcioletnich przeżyć związanych z nowotworem był również zależny od stosowania leków i wyniósł 72% w grupie przyjmującej NLPZ i 25% w grupie kontrolnej. Podobnego związku ze stosowaniem NLPZ nie wykazano u chorych bez mutacji genu PIK3CA. Przedstawione badanie nie stanowi rekomendacji klinicznej, niemniej wskazuje kierunek prowadzenia dalszych badań.
jem.rupress.org
10. Wykonywanie tysiąca kroków dziennie skraca okres pooperacyjnej rekonwalescencji
Amerykańscy badacze postanowili odpowiedzieć na pytanie o dzienną zalecaną liczbę kroków w okresie rekonwalescencji po dużych zabiegach operacyjnych (również onkologicznych). W tym celu wyposażyli grupę chorych w indywidualne urządzenia monitorujące aktywność. Średni czas pobytu w szpitalu wyniósł cztery dni. Wraz z każdą setką kroków wykonaną pierwszego dnia po operacji ryzyko przedłużenia czasu hospitalizacji malało o 3,7%. Efektu tego nie obserwowano powyżej tysiąca kroków dziennie. We wnioskach autorzy badania sugerują uznanie tysiąca kroków za zalecaną aktywność w okresie pooperacyjnym.
jamanetwork.com
11. Brak poparcia ekspertów dla badań przesiewowych w kierunku raka trzustki
US Preventive Services Task Force jest amerykańską niezależną organizacją zrzeszającą ekspertów opiniujących działania profilaktyczne. Ostatni opublikowany do dyskusji szkic rekomendacji dotyczy populacyjnych badań przesiewowych w kierunku raka trzustki. Jak podkreślają eksperci, nowotwór trzustki jest rzadką chorobą o wyniszczającym przebiegu i złym rokowaniu. Stanowi trzecią przyczynę zgonu z powodu nowotworów w USA. Pięcioletnie przeżycia wynoszą zaledwie 8,5%. Resekcję guza, dającą największe szanse na wyleczenie, można stosować tylko we wczesnych stadiach choroby, a nawet wtedy średni czas przeżycia chorych wynosi zaledwie 36 miesięcy. Nie istnieją obecnie badania pozwalające na skuteczne wykrywanie raka we wczesnym stadium. Żadne z amerykańskich towarzystw naukowych nie zaleca wykonywania profilaktycznych badań przesiewowych w kierunku raka trzustki. Analiza wykonana przez US Preventive Services Task Force wykazała brak wpływu wykonywania badań obrazowych (w tym rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej i ultrasonografii) na czas przeżycia chorych na raka trzustki. Ponadto w piśmiennictwie brakuje danych oceniających czułość i specyficzność wymienionych metod badań obrazowych jako populacyjnych badań przesiewowych. Biorąc pod uwagę względnie małą zachorowalność na raka trzustki, wątpliwą skuteczność badań obrazowych oraz złe rokowanie chorych nawet we wczesnym stopniu zaawansowania, US Preventive Services Task Force nie zaleca wykonywania w ogólnej populacji badań profilaktycznych w kierunku tego nowotworu. Rekomendacje podkreślają także potencjalne szkody związane z wykonywaniem niektórych inwazyjnych procedur diagnostycznych.