e-mail: biuro@ligawalkizrakiem.pl

Opakowania z tworzyw sztucznych do żywności i napojów a rak

Opakowania z tworzyw sztucznych do żywności i napojów a rak

Pochodzenie kontrowersji

W 2009 r. w e-mailu fałszywie przypisany Uniwersytetowi Johnsa Hopkinsa, stwierdzono, że gwiazda Sheryl Crowe zachorowała na raka piersi w związku z używaniem plastikowej butelki na wodę w samochodzie. W tym e-mailu pojawiła się informacja, że plastikowe butelki i pojemniki na żywność zawierają substancje chemiczne zwane dioksynami, które mogą przenikać do żywności i napojów, powodując problemy reprodukcyjne i rozwojowe, uszkodzenie wątroby i nowotwory.1

Aktualne dowody

Opakowania służą do zapobiegania zanieczyszczeniu żywności, umożliwiają transport, wydłużają okres przydatności do spożycia oraz zapewniają powierzchnię do etykietowania produktów.2

Dioksyny to toksyczne substancje organiczne uwalniane podczas spalania odpadów przemysłowych (zwłaszcza polichlorek winylu; PCV), komunalnych oraz medycznych. Dioksyny, po uwolnieniu do atmosfery, dostają się do organizmów ryb lub innych zwierząt i są magazynowane w tłuszczu. Ludzie są najbardziej narażeni na dioksyny przez spożywanie mięsa oraz ryb o wysokiej zawartości tłuszczu. Narażenie na dioksyny w Australii uznawane jest za niskie.3 

Tworzywa sztuczne używane do przechowywania napojów i żywności nie zawierają dioksyn, jednak wiele z nich zawiera dwie inne substancje chemiczne wzbudzające zaniepokojenie opinii publicznej: ftalany i bisfenol A (BPA).2

Ftalany

Ftalany to grupa związków chemicznych używanych do zmiękczania plastiku w opakowaniach do żywności oraz w wielu innych plastikowych produktach.4 Food Standards Australia Nowa Zelandia (FSANZ) potwierdziła, że ​​substancje używane do produkcji opakowań z tworzyw sztucznych mogą przenikać do żywności oraz napojów.2

Dowody na negatywne skutki zdrowotne ftalanów nie są jednoznaczne. Wiodące agencje na całym świecie przyjmują różne regulacje odnośnie ich stosowania. Ftalany są uważane za substancje chemiczne mogące zaburzać gospodarkę hormonalną organizmu i mogące wpływać na rozrodczość.5

W Unii Europejskiej zakazano stosowania sześciu ftalanów, w tym DEHP (di-[2-etyloheksylo]-ftalan) w zabawkach dla dzieci.6 Podobnie Australijska Komisja ds. Konkurencji i Konsumentów (Australia, the Australian Competition and Consumer Commission; ACCC) wprowadziła zakaz wprowadzania na rynek wyrobów z tworzyw sztucznych dla dzieci, zawierających ponad 1% DEHP. Stosowanie DEHP w produktach kosmetycznych jest również zabronione7.

W Stanach Zjednoczonych DEHP został zaklasyfikowany jako czynnik rakotwórczy.8 Jednak w 2000 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (International Agency for Research on Cancer; IARC) uznała, że ​​DEHP nie jest substancją rakotwórczą. Od tego czasu pojawiło się szereg nowych badań, w tym potwierdzających wpływ DEHP na rozwój nowotworów u zwierząt, co spowodowało, że w 2011 r. przeniesiono DEHP do grupy 2B, czyli substancji prawdopodobnie rakotwórczych u ludzi.9

Bisfenol A 

Bisfenol A (BPA) jest używany do produkcji pojemników na żywność i napoje oraz do pokrywania od wewnątrz puszek na żywność. BPA tworzy barierę zapobiegającą korozji puszki i wnikania metalu do żywności. Wykazano, że niewielkie ilości BPA mogą przenikać do napojów i żywności.10

Obawy dotyczące bezpieczeństwa BPA pojawiły się, gdy badania na zwierzętach wykazały, że wysokie dawki BPA mogą powodować pewne zaburzenia zdrowia zwierząt. W ostatnich latach opublikowano wiele badań na temat bezpieczeństwa stosowania BPA, potwierdzających, że BPA jest bezpieczny w dawkach, na które zazwyczaj ludzie są narażeni.11

W USA Food and Drug Administration (FDA) kontynuuje przegląd dostępnych badań nad BPA. W ostatnim dokumencie z 2014 r. FDA stwierdziła, że ​​dostępne dowody potwierdzają bezpieczeństwo stosowania BPA w pojemnikach oraz opakowaniach na żywność. Pomimo tego, opinia publiczna nadal jest nieufna, dlatego też zaprzestano używania BPA w butelkach, kubkach i w opakowaniach odżywek dla niemowląt. FDA zaopiniowała pozytywnie takie postępowanie, chociaż nie wynika to z jakichkolwiek realnych obaw dotyczących bezpieczeństwa stosowania BPA.12

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (European Food Safety Authority; EFSA) w 2015 r. na podstawie przeglądu dowodów naukowych stwierdził, że obecne narażenie na BPA nie stanowi zagrożenia dla zdrowia osób w żadnej grupie wiekowej (w tym płodów, niemowląt oraz młodzieży).13

Food Standards Australia New Zealand (FSANZ) monitoruje wyniki badań nad bezpieczeństwem bisfenolu A oraz innych plastyfikatorów.14 Według FSANZ żadne z dotychczasowych badań nie wykazało niekorzystnego wpływu BPA na zdrowie ludzi. Mimo to, nadal obserwowano niepokój opinii publicznej wywołany stosowaniem tej substancji i w 2010 r. rząd australijski wprowadził stopniowe wycofywanie użycia BPA w butelkach dla niemowląt.15 Działanie to  zostało podjęte tylko ze względu na obawy konsumentów, a nie realne zagrożenie.

Zgodnie z amerykańskim Raportem o Czynnikach Rakotwórczych (US Report on Carcinogens), BPA nie jest i nie przewiduje się aby okazał się czynnikiem rakotwórczym dla ludzi.8 Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (International Agency for Research on Cancer; (IARC) nie dokonała jeszcze ostatecznej oceny BPA.

Podsumowanie

Na podstawie obecnych dowodów, związek między stosowaniem BPA w pojemnikach na żywność i napoje a rakiem jest mało prawdopodobny. Bezpieczeństwo stosowania BPA jest stale monitorowane przez wiodące agencje na całym świecie.

Możliwy jest związek między występowaniem nowotworów a stosowaniem ftalanu DEHP. DEHP został sklasyfikowany jako potencjalny czynnik rakotwórczy przez dwie agencje eksperckie, ponieważ badania eksperymentalne wykazały, że może powodować raka u szczurów i myszy. Nie wiadomo jednak, czy DEHP jest rakotwórczy u człowieka w dawkach, na które ludzie są zwykle narażeni. Aby zmniejszyć narażenie na DEHP jego użycie w Australii zostało zakazane w kosmetykach i ograniczone w plastikowych produktach dla dzieci. 

Ważne jest, aby plastikowe pojemniki przeznaczone do przechowywania lub podgrzewania żywności i napojów należy używać zgodnie z zaleceniami producenta.

Bibliografia

  1. Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health. Email Hoax Regarding Freezing Water Bottles and Microwave Cooking. 2008. Available from: htto://www.jhsph.edu/dioxins
  2. Food Standards Australia New Zealand (FSANZ). Chemicals in food packaging. June 2016. Available at: http://www.foodstandards.gov.au/consumer/chemicals/foodpackaging/Pages/default.aspx
  3. Food Standards Australia New Zealand (FSANZ). Dioxins in Food. 2012. Available from: http://www.foodstandards.gov.au/consumer/chemicals/dioxins/pages/default.aspx
  4. US Food and Drug Administration (FDA). Phthalates. December 2013. Available at: https://www.fda.gov/cosmetics/productsingredients/ingredients/ucm128250.htm
  5. Hart, R. Doherty, DA. Frederiksen, H et al. The influence of antenatal exposure to phthalates on subsequent female reproductive development in adolescence: a pilot study. Reproduction. 2013; 147: 379-390.
  6. European Union. Phthalate-containing soft PVC toys and childcare articles. Activities of the European Union: Summaries of legislation 2011 [cited 11/08/2014]; Available from: http://europa.eu/legislation_summaries/internal_market/single_market_for_goods/technical_harmonisation/l32033_en.htm
  7. National Industrial Chemicals Notification and Assessment Scheme (NICNAS). Diethylhexyl phthalate (DEHP). May 2013. Available at: https://www.nicnas.gov.au/chemical-information/factsheets/chemical-name/diethylhexyl-phthalate-dehp
  8. U.S. Department of Health and Human Services, 14th Report on Carcinogens. 2016, Public Health Service - National Toxicology Program.
  9. International Agency for Research on Cancer (IARC), Volume 101: Some Chemicals Present in Industrial and Consumer Products, Food and Drinking Water, in IARC Monographs Working Group on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, IARC, Editor 2011, IARC: Lyon, France.
  10. US Food & Drug Administration. Questions & Answers on Bisphenol A (BPA) Use in Food Contact Applications. May 2016. Available at: https://www.fda.gov/Food/IngredientsPackagingLabeling/FoodAdditivesIngredients/ucm355155.htm
  11. Food Standards Australia and New Zealand (FSANZ). Bisphenol A (BPA). January 2015. Available at: http://www.foodstandards.gov.au/consumer/chemicals/bpa/Pages/default.aspx
  12. US Food and Drug Administration (FDA). Memorandum. 2014 updated safety assessment of Bisphenol A (BPA) for use in food contact applications. 17 June 2014. Available at: https://www.fda.gov/downloads/NewsEvents/PublicHealthFocus/UCM424266.pdf
  13. European Food Safety Authority (EFSA). Bisphenol A: EFSA consults on assessment of risks to human health. January 2015. Available at: http://www.efsa.europa.eu/en/press/news/150121
  14. Food Standards Australia and New Zealand (FSANZ). Responses to BPA studies. July 2016. Available at: http://www.foodstandards.gov.au/consumer/chemicals/bpa/Pages/bpa-response-to-studies.aspx
  15. Food Standards Australia and New Zealand (FSANZ). Regulation and monitoring of BPA. 2016. Available at: http://www.foodstandards.gov.au/consumer/chemicals/bpa/pages/regulationandmonitor5377.aspx