W skrócie

Oset mleczny jest rośliną, której owoców i nasion używa się do sporządzania leków ziołowych na dolegliwości wątroby i dróg żółciowych (patrz pytanie 1).

Składnikiem aktywnym w oście mlecznym jest sylimaryna, która chroni komórki przed uszkodzeniem i stymuluje regenerację tkanki wątroby (patrz pytania 1 i 6).

Oset mleczny był od dawna stosowany jako terapia komplementarna i alternatywna, szczególnie w związku z dolegliwościami wątroby (patrz pytanie 2).

Oset mleczny był przedmiotem badań laboratoryjnych i badań z udziałem zwierząt, by sprawdzić, czy zmniejsza on toksyczność i poprawia skuteczność chemioterapii oraz spowalnia wzrost komórek nowotworowych (patrz pytania 3 i 6).

Oset mleczny przyjmuje się zazwyczaj w postaci kapsułek lub tabletek (patrz pytanie 5).

Oset mleczny testowano w badaniu klinicznym u dzieci chorych na białaczkę (patrz pytanie 7).

Efekty uboczne związane ze stosowaniem ostu mlecznego lub sylimaryny występowały rzadko i były łagodne (patrz pytanie 8).

Nie wiadomo, czy przyjmowanie ostu mlecznego wraz z lekami onkologicznymi lub innymi lekami zwiększa lub zmniejsza ich skuteczność (patrz pytanie 4).

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie zarejestrowała ostu mlecznego we wskazaniu do leczenia nowotworów lub jakiegokolwiek innego schorzenia (patrz pytanie 9).

Oset mleczny jest dostępny w Stanach Zjednoczonych jako ziołowy suplement diety (patrz pytanie 9).

 

1. Co to jest oset mleczny?

Oset mleczny to roślina, której owoce i nasiona używane są od ponad 2000 lat w leczeniu zaburzeń wątroby, dróg żółciowych oraz pęcherzyka żółciowego. Oset mleczny pochodzi z Europy, ale rośnie również w Stanach Zjednoczonych i w Ameryce Południowej.

Leczniczą substancją obecną w oście mlecznym jest sylimaryna, wyciąg z jego nasion. Sylimaryna to mieszanka zawierająca podobne związki chemiczne, w tym sylibinę A i B, izosylibinę A i B, sylikrystynę, izosylikrystynę, sylidianinę oraz taksyfoliny. Większość badań prowadzono nad sylimaryną lub jej głównym składnikiem − sylibiną.

Botaniczna nazwa ostu mlecznego to Silybum marianum. Inne nazwy to ostropest plamisty, święty oset, oset mariański, oset św. Marii, dziki karczoch, Mariendistel (w jezyku niemieckim) oraz Chardon-Marie (w języku francuskim).

 

2. Jaka jest historia odkrycia i stosowania ostu mlecznego jako terapii komplementarnej lub alternatywnej w leczeniu onkologicznym?

Starożytni Grecy i Rzymianie stosowali oset mleczny w leczeniu zaburzeń wątroby oraz w wypadku ukąszeń węży. W średniowieczu oset mleczny zalecano do usuwania toksyn z wątroby. Współcześni praktycy homeopatii stosują związki zawarte w nasionach ostu mlecznego w leczeniu wielu schorzeń, takich jak żółtaczka, kamica żółciowa oraz zapalenie otrzewnej. Niemiecka komisja E, która na zlecenie niemieckiego rządu zajmuje się badaniem bezpieczeństwa i skuteczności ziół, zaleca oset mleczny w toksycznym uszkodzeniu wątroby, marskości wątroby oraz jako terapię wspierającą przewlekłego zapalenia wątroby.

Mimo długiej historii stosowania ostu mlecznego w leczeniu dolegliwości wątroby, dopiero w 1968 roku wyodrębniono sylimarynę z nasion ostu mlecznego i zasugerowano, że może to być w tej roślinie substancja czynna. Później odkryto, że sylimaryna jest mieszanką flawonolignanów, substancji pochodzenia roślinnego.

 

3. Jaka teoria kryje się za twierdzeniem, że oset mleczny może być skuteczny w leczeniu nowotworów?

Składnikiem aktywnym w oście mlecznym jest sylimaryna, zawierająca głównie sylibinę. Sylimaryna i sylibina to składniki, które były najszerzej badane w zakresie zastosowań w leczeniu nowotworów.

Sylimaryna i sylibina może chronić wątrobę przed toksycznym działaniem substancji poprzez blokowanie wnikania toksyn do komórki lub usuwanie z niej toksyn, zanim rozpocznie się proces niszczenia.

Sylimarynę i sylibinę poddawano badaniom laboratoryjnym na zwierzęcych modelach nowotworów języka, skóry, pęcherza moczowego, jelita grubego oraz jelita cienkiego. Potencjał tych substancji był testowany w zakresie:

  • zmniejszania toksyczności chemioterapii,
  • poprawiania skuteczności chemioterapii,
  • zatrzymywania lub spowalniania wzrostu komórek nowotworowych oraz blokowania wzrostu guzów,
  • wspierania regeneracji wątroby.

 

4. Czy oset mleczny może sprawiać, że leki onkologiczne i inne leki będą bardziej skuteczne?

Nie wiadomo, czy stosowanie ostu mlecznego wraz z lekami onkologicznymi lub innymi lekami zwiększa lub zmniejsza ich skuteczność. W szczególności nie określono, czy oset mleczny zmniejsza, zwiększa czy nie ma wpływu na skuteczność chemioterapii.

 

5. W jaki sposób podawany jest oset mleczny?                    

Oset mleczny jest zazwyczaj przyjmowany w postaci kapsułek lub tabletek. Ponieważ nie rozpuszcza się on dobrze w wodzie, zwykle nie spożywa się go w postaci herbatek ziołowych. W Europie substancję czynną, jaką jest sylibina, podaje się we wlewach dożylnych jako jedyne skuteczne antidotum na toksyny muchomora sromotnikowego (Amanita phalloides), które powodują śmiertelne uszkodzenie wątroby.

Suplementy ostu mlecznego różnią się zawartością sylibiny. Specjalna formuła sylibiny, o większej przyswajalności, sprzedawana jest pod nazwą handlową Legalon, Silipide oraz Siliphos.

 

6. Czy prowadzono badania przedkliniczne (laboratoryjne oraz na zwierzętach) z użyciem ostu mlecznego?

Badania laboratoryjne oraz badania z udziałem zwierząt prowadzi się w celu sprawdzenia, czy lek, procedura medyczna lub sposób leczenia mogą być użyteczne u ludzi. Badania przedkliniczne prowadzi się, zanim rozpoczną się badania kliniczne (badania z udziałem ludzi).

Sylimaryna, substancja czynna znajdująca się w nasionach ostu mlecznego poddawana była badaniom laboratoryjnym. W badaniach tych zaobserwowano, że sylimaryna:

  • wzmacnia ścianę komórkową, nie pozwalając toksynom wniknąć do komórki;
  • stymuluje enzymy, które powodują, że toksyny są mniej szkodliwe dla organizmu;
  • blokuje wolne rodniki, substancje o działaniu niszczącym, przed atakowaniem komórek.

Sylibina A oraz B, główny składnik sylimaryny, poddawana była badaniom laboratoryjnym z użyciem linii komórkowych nowotworów (komórki przystosowane do wzrostu w laboratorium). Badania te sugerują, że sylibina:

  • może wspomagać działanie cisplatyny i doksorubicyny (leki chemioterapeutyczne) na komórki raka jajnika i raka piersi;
  • może bezpośrednio działać przeciwnowotworowo na komórki raka prostaty, raka piersi i raka szyjki macicy oraz może zapobiegać rozwojowi nowotworów;
  • może spowalniać wzrost komórek raka prostaty.

W badaniach z udziałem wątroby szczurów zaobserwowano, że sylimaryna i sylibina mogą wspomagać regenerację tkanki wątroby.

W badaniach z udziałem szczurów i myszy, którym usunięto jajniki zaobserwowano, że oset mleczny zatrzymywał proces utraty kości.

W badaniach z udziałem myszy, którym wszczepiono komórki raka jelita grubego, zaobserwowano, że podawana dwa razy dziennie sylibina zmniejszała wzrost guza.

 

7. Czy prowadzono jakiekolwiek badania kliniczne (z udziałem ludzi) nad ostem mlecznym?

Kilka niewielkich badań oceniało wpływ ostu mlecznego na obniżanie szkodliwego działania leczenia onkologicznego oraz możliwość użycia tego zioła w leczeniu nowotworów.

W badaniu klinicznym z randomizacją obejmującym dzieci chore na ostrą białaczkę limfoblastyczną zaobserwowano, że sylimaryna zmniejszała szkodliwe działanie chemioterapii na wątrobę, jednocześnie nie zaburzając leczenia onkologicznego. Dzieci, które przyjmowały sylimarynę, rzadziej wymagały redukcji dawki chemioterapii z powodu działań niepożądanych niż dzieci, które jej nie przyjmowały.

W badaniu klinicznym z randomizacją, obejmującym mężczyzn po usunięciu prostaty, zaobserwowano, że podawanie sylimaryny wraz z selenem poprawiało jakość życia, obniżało stężenie cholesterolu oraz podnosiło stężenie selenu we krwi.

W badaniu obserwacyjnym z randomizacją, obejmującym chore na raka piersi po zabiegu chirurgicznym i radioterapii, zaobserwowano, że krem na bazie sylimaryny pomagał w zapobieganiu występowania reakcji skórnych związanych z radioterapią.

Badanie kliniczne I fazy, obejmujące 3 pacjentów chorych na zaawansowanego raka wątroby i z upośledzoną funkcją wątroby miało określić maksymalną dawkę fosfatydylocholiny sybilijny, jaką pacjenci mogą bezpiecznie przyjąć. U jednego pacjenta zaobserwowano poprawę funkcji wątroby oraz objawy stanu zapalnego.

Kilka badań klinicznych testowało oset mleczny lub sylimarynę w leczeniu chorych na zapalenie wątroby, marskość wątroby oraz zaburzenia dróg żółciowych. W badaniach tych stosowano różne dawki, otrzymując niejednoznaczne wyniki. W badaniu na temat terapii biologicznej u chorych na przewlekłe zapalenie wątroby otrzymujących sylimarynę obserwowano mniej objawów oraz lepszą jakość życia niż u chorych, którzy jej nie przyjmowali. Zaobserwowane w niektórych badaniach korzystne efekty sylimaryny mogą odgrywać istotną rolę w zapobieganiu zapaleniu i/lub rakowi wątroby, ale nie prowadzono badań klinicznych, które testowały profilaktyczne zastosowanie sylimaryny.

Zaobserwowano, że sylimaryna zwiększa skuteczność terapii chelatującej żelazo, która usuwa nadmierną ilość żelaza z krwi pacjentów po zbyt wielu transfuzjach krwi.

 

8. Czy zgłaszano jakiekolwiek efekty uboczne związane ze stosowaniem ostu mlecznego?

Zgłaszano niewiele efektów ubocznych w związku ze stosowaniem ostu mlecznego lub sylimaryny, jeśli były przyjmowane zgodnie z zaleceniami. W kilku dużych, rzetelnie zaplanowanych badaniach z udziałem pacjentów z zaburzeniami wątroby zaobserwowano, że przyjmowanie sylimaryny może czasem wywoływać efekt przeczyszczający lub powodować nudności, zgagę i nieżyt żołądka. Przy dużych dawkach (powyżej 1500 mg na dzień) obserwowano łagodne reakcje alergiczne.

Sylimarynę stosowano też u kobiet ciężarnych cierpiących na zastój żółci w wątrobie, nie obserwując działania toksycznego u pacjentek i płodów. Sylimarynę podawano również dożylnie dzieciom w zatruciu grzybami.

 

9. Czy amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zarejestrowała oset do użycia we wskazaniu do leczenia onkologicznego w Stanach Zjednoczonych?

Oset mleczny nie został zarejestrowany przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) we wskazaniu do leczenia nowotworów lub jakiejkolwiek innej choroby.

Oset mleczny jest sprzedawany w Stanach Zjednoczonych jako suplement diety. Suplementy diety są produktami, które w założeniu mają uzupełniać dietę. Nie są to leki i nie mają one zapobiegać chorobom ani ich leczyć. Producent jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo produktu oraz za to, aby etykieta zawierała prawdziwe informacje i nie wprowadzała w błąd. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie rejestruje suplementów diety i nie określa ich bezpieczeństwa ani skuteczności, zanim trafią one do sprzedaży.


Zmodyfikowano za: